Duolingo English Test (DET) ngày càng trở thành một lựa chọn phổ biến để chứng minh năng lực tiếng Anh trên toàn cầu. Việc đạt điểm cao trong phần thi Nói là một thách thức không nhỏ đối với nhiều thí sinh Việt Nam. Hai trong số những rào cản lớn nhất chính là Phát âm (Pronunciation) và Độ trôi chảy (Fluency). Bài viết này sẽ là kim chỉ nam toàn diện, giúp bạn giải mã các tiêu chí chấm điểm và Cải thiện Pronunciation and Fluency trong DET.

Tiêu chí Fluency (độ trôi chảy) trong bài thi Speaking

Độ trôi chảy (Fluency) không đơn thuần là tốc độ nói, mà là một sự kết hợp phức tạp giữa nhịp độ, nhịp điệu và sự mạch lạc.

Độ trôi chảy: Không chỉ là tốc độ

Richards (2009) định nghĩa độ trôi chảy là “việc sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên khi người nói duy trì giao tiếp liên tục và dễ hiểu, bất chấp những hạn chế trong năng lực giao tiếp của họ”.

Định nghĩa này nhấn mạnh rằng mục tiêu cuối cùng là giao tiếp hiệu quả, chứ không phải nói nhanh.

Thuật toán của DET cũng tuân theo nguyên tắc này, tập trung đánh giá “dòng chảy” (flow) và sự mạch lạc của bài nói, thay vì chỉ đo lường số từ trên phút.

Tầm quan trọng của độ trôi chảy

Độ trôi chảy là một trong những yếu tố then chốt quyết định sự thành công của giao tiếp, cho phép người nói truyền tải thông tin chính xác và giúp người nghe dễ dàng hiểu và tương tác.

Một bài nói trôi chảy thể hiện sự tự tin, từ đó khuyến khích người nói chủ động hơn trong giao tiếp và tạo ra một vòng lặp tích cực trong quá trình học ngôn ngữ. Hơn nữa, việc luyện tập độ trôi chảy còn có tác động cộng hưởng, giúp cải thiện toàn diện các kỹ năng khác như nghe, đọc, và viết.

Các yếu tố đánh giá độ trôi chảy của DET

Để hiểu chính xác cách AI chấm điểm, bạn cần nắm vững các yếu tố cấu thành điểm Fluency.

• Tốc độ và Nhịp điệu nói: Tốc độ lý tưởng là một nhịp độ tự nhiên, không quá nhanh cũng không quá chậm, để người nghe có thể theo kịp. Một lỗi phổ biến là nói quá nhanh do lo lắng, điều này thực tế làm giảm điểm. Mục tiêu là duy trì một dòng chảy “đều đặn và nhất quán”.
• Sử dụng các khoảng nghỉ tự nhiên: Đây là một tiêu chí quan trọng nhưng thường bị hiểu sai. Việc dừng lại một chút ở dấu phẩy và nghỉ lâu hơn ở dấu chấm (hoặc ở những điểm ngắt câu hợp lý) cho thấy bạn hiểu cấu trúc câu và có khả năng sắp xếp ý tưởng.
• Độ dài và sự phức tạp của câu: Câu trả lời cần được phát triển đầy đủ, tránh các câu trả lời ngắn gọn, hời hợt. Việc sử dụng đa dạng các cấu trúc câu, bao gồm cả những câu phức dài và những câu đơn ngắn gọn, súc tích, sẽ thể hiện trình độ ngôn ngữ cao hơn.
• Sự phụ thuộc vào từ đệm, sự lặp lại và tự sửa lỗi: Thuật toán của DET sẽ trừ điểm nếu bạn quá lạm dụng các từ đệm như “um,” “you know,” “like”. Việc tự sửa một lỗi nhỏ và nhanh chóng thì có thể chấp nhận được (vì ngay cả người bản xứ cũng mắc lỗi), nhưng việc liên tục dừng lại, bắt đầu lại hoặc sửa lỗi quá nhiều sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến điểm số. Nguyên tắc vàng là phải tiếp tục nói và duy trì dòng chảy.

Tiêu chí Pronunciation (phát âm) trong bài thi Speaking

Phát âm trong DET không phải là việc có được giọng nói bản xứ, mà là về sự rõ ràng, chính xác và tính nhạc điệu của tiếng Anh để đảm bảo thông điệp được truyền tải một cách trọn vẹn và không gây khó khăn cho người nghe.

Định nghĩa

Phát âm là một hệ thống toàn diện về cách tạo ra âm thanh để diễn đạt ý tưởng. Nó bao gồm nhiều tầng lớp khác nhau: các âm riêng lẻ (nguyên âm và phụ âm), trọng âm từ, trọng âm câu, nhịp điệu và ngữ điệu.

Tầm quan trọng nền tảng của phát âm

Độ rõ ràng, dễ hiểu (Intelligibility): Mục tiêu hàng đầu của phát âm là phải dễ hiểu và chính xác. Phát âm sai có thể gây ra hiểu lầm nghiêm trọng và làm gián đoạn quá trình giao tiếp.

Tác động đến các tiêu chí khác: Phát âm không phải là một kỹ năng biệt lập. Nó có ảnh hưởng trực tiếp đến các điểm số khác:

• Độ trôi chảy: Phát âm rõ ràng giúp giảm thiểu việc phải lặp lại từ hoặc khiến người nghe phải hỏi lại, từ đó cải thiện dòng chảy của bài nói.
• Ngữ pháp & Từ vựng: Phát âm đúng các hậu tố ngữ pháp (ví dụ: -s cho danh từ số nhiều, -ed cho thì quá khứ) là yếu tố cốt lõi của sự chính xác ngữ pháp. Việc phát âm sai từ “walk” thay vì “walked” là một lỗi ngữ pháp xuất phát từ lỗi phát âm. Tương tự, việc phân biệt các từ đồng âm khác nghĩa như “live” và “life” thể hiện sự chính xác về từ vựng.

Các yếu tố đánh giá phát âm của DET

Độ rõ ràng, dễ hiểu: Một thước đo tổng thể về mức độ dễ dàng để hiểu các từ mà thí sinh nói. Việc phát âm rành mạch, rõ ràng và nói với âm lượng lớn hơn một chút so với bình thường có thể giúp cải thiện điểm số này.

Độ chính xác của các âm vị: Khả năng tạo chính xác các nguyên âm và phụ âm riêng biệt của tiếng Anh. Đây là nơi các lỗi như nhầm lẫn giữa /ɪ/ và /i:/ (“ship” và “sheep”) sẽ bị trừ điểm.

Trọng âm từ và Trọng âm câu: Nhấn đúng vào âm tiết cần thiết trong một từ (ví dụ: reCORD so với REcord) và nhấn vào các từ chứa nội dung chính trong một câu. Đây là yếu tố cơ bản tạo nên nhịp điệu của tiếng Anh.

Ngữ điệu: Việc sử dụng ngữ điệu lên xuống để truyền tải ý nghĩa, chẳng hạn như phân biệt câu hỏi và câu khẳng định, cũng như để thể hiện cảm xúc và thái độ.

Ngắt nghỉ và Nối âm: Nhóm các từ thành các cụm có nghĩa (ngắt nghỉ) và nối các âm giữa các từ một cách tự nhiên để tạo ra một bài nói mượt mà, giống người bản xứ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến độ trôi chảy

Rào cản tâm lý

Yếu tố tâm lý thường là rào cản chính và mạnh mẽ nhất đối với độ trôi chảy. Các vấn đề về sự lưu loát thường phản ánh sự căng thẳng tâm lý chứ không chỉ đơn thuần là hạn chế về ngôn ngữ.

Các yếu tố như sợ mắc lỗi, ngại ngùng, sợ bị đánh giá tiêu cực và thiếu tự tin là những nguyên nhân chính. Sự lo lắng này có thể biểu hiện ra bên ngoài qua giọng nói run rẩy, nói không lưu loát, lặp từ và liên tục tự sửa lỗi.

Rào cản hiệu suất

Các yếu tố liên quan đến chính môi trường thi cũng góp phần gây ra các vấn đề về độ trôi chảy.

Áp lực thời gian: Thời gian chuẩn bị ngắn (ví dụ 30 giây) và thời gian nói bị giới hạn (1-3 phút) trong bài thi DET tạo ra áp lực đáng kể, có thể làm giảm sự tập trung và dẫn đến sai sót.

Thiếu sự hỗ trợ: Việc làm bài thi một mình khiến bạn mất đi sự hỗ trợ từ giáo viên hay bạn bè.

Yếu tố môi trường: Một môi trường thi không lý tưởng (ồn ào, thiết bị kém) có thể cản trở sự tập trung và ảnh hưởng đến kết quả bài làm.

Các yếu tố ảnh hưởng đến phát âm

Ảnh hưởng từ tiếng mẹ đẻ

Nguyên nhân gốc rễ là sự khác biệt cơ bản giữa hệ thống âm vị của tiếng Anh và tiếng Việt. Người nói tiếng Việt có xu hướng tự nhiên thay thế các âm tiếng Anh không quen thuộc bằng các âm gần nhất có trong tiếng Việt. Ví dụ, âm /ð/ trong từ “they” thường bị đọc thành /d/.

Bỏ quên trọng âm của từ

Đây là một lỗi sai nghiêm trọng. Tiếng Việt là một ngôn ngữ có thanh điệu và có nhịp điệu theo từng âm tiết, nghĩa là mỗi âm tiết được phát âm với độ dài tương đối bằng nhau.

Ngược lại, tiếng Anh là ngôn ngữ có nhịp điệu theo trọng âm (stress-timed), trong đó ý nghĩa và nhịp điệu được truyền tải bằng cách nhấn vào một số âm tiết nhất định và đọc lướt những âm tiết khác

Bỏ quên âm cuối của từ

Đây được cho là lỗi sai phổ biến và có ảnh hưởng lớn nhất. Tiếng Việt có rất ít từ kết thúc bằng các phụ âm phổ biến trong tiếng Anh.

Do đó, người học có thói quen bỏ các phụ âm cuối như /s/, /z/, /t/, /d/, /v/, /f/, /dʒ/. Điều này dẫn đến sự nhầm lẫn đáng kể: “life” nghe như “lie”, “rice” nghe như “rai”, “nice” nghe như “nigh”, và “walked” nghe như “walk”. Lỗi này ảnh hưởng trực tiếp đến điểm số về độ dễ hiểu, từ vựng và ngữ pháp.

Nhầm lẫn giữa nguyên âm ngắn và dài

Tiếng Anh có hệ thống nguyên âm lớn và phức tạp hơn tiếng Việt, với những sự khác biệt tinh tế về độ dài và vị trí lưỡi.

Lỗi kinh điển nhất là sự nhầm lẫn giữa nguyên âm ngắn /ɪ/ và nguyên âm dài /i:/, dẫn đến việc không phân biệt được các cặp từ tối thiểu như “ship” và “sheep”, “bit” và “beat”, “live” và “leave”. Điều này có thể thay đổi hoàn toàn ý nghĩa của câu

Đề xuất giải pháp để cải thiện

Bạn có thể tham khảo lịch trình luyện tập mẫu dưới đây.

Ngày	Trọng tâm	Hoạt động (15-20 phút)	Công cụ
Thứ Hai	Nhịp điệu & Ngữ điệu	Shadowing một đoạn tin tức 2 phút. Tập trung bắt chước “giai điệu” của câu.	YouTube (BBC, CNN), Podcast
Thứ Ba	Nguyên âm có vấn đề	Luyện tập các cặp từ tối thiểu (ví dụ: ship/sheep, bit/beat). Ghi âm và so sánh.	Danh sách cặp từ tối thiểu online
Thứ Tư	Phụ âm cuối	Đọc to một bài báo ngắn, cố tình đọc quá các âm cuối /s/, /t/, /d/, /z/.	Báo tiếng Anh online (e.g., VOA Learning English)
Thứ Năm	Trôi chảy & Mạch lạc	Thực hiện bài nói 30 giây với 3 chủ đề khác nhau. Sử dụng các từ nối.	Đồng hồ bấm giờ, danh sách chủ đề nói
Thứ Sáu	Thực hành Toàn diện	Hoàn thành một câu hỏi thực hành đầy đủ (ví dụ: Speak About the Photo, Read, Then Speak).	Các trang web luyện thi DET (Arno, DETPractice)
Thứ Bảy	Ôn tập & Sửa lỗi	Nghe lại các bản ghi âm từ trong tuần. Ghi chú lại 2-3 lỗi sai lặp lại nhiều nhất để tập trung sửa.	Ứng dụng ghi âm
Chủ Nhật	Thư giãn	Xem một tập phim sitcom hoặc một video YouTube yêu thích bằng tiếng Anh (có thể bật phụ đề tiếng Anh).	Netflix, YouTube

Kết luận

Đừng để những rào cản về phát âm và độ trôi chảy cản bước bạn trên con đường du học và sự nghiệp toàn cầu. Liên hệ ngay với 195 Global để được tư vấn lộ trình học chuyên sâu và bắt đầu hành trình chinh phục điểm số DET của bạn ngay hôm nay!